Ortoreksja – kiedy zdrowe odżywianie staje się chorobą

W dzisiejszych czasach panuje kult szczupłej sylwetki. Eksperci nieustannie ostrzegają przed skutkami niezdrowej diety, dlatego moda na bycie zdrowy powinna czymś właściwym. Niestety, nawet ze zdrowym odżywianiem można przesadzić. Zdrowe jedzenie oraz uprawianie sportów to podstawa zachowania zdrowego trybu życia. W pewnym momencie jednak pierwszy wymóg może się stać obsesją. Osoby, które przywiązują zbyt dużą wagę do wyglądu, ciągle sprawdzają i pilnują tego, co się je, mogą popaść w zaburzenia odżywiania. Granica między zdrowym odżywianiem a chorobą jest niezwykle cienka. Tak właśnie zaczyna się ortoreksja. Aby z niej wyjść, należy przyznać się przed samym sobą, że zdrowe jedzenie i dbanie o siebie wymknęły się spod kontroli.

Nazwa ortoreksja pochodzi od słów: „orto” – prawidłowy, dobry i „orexis” – pożądanie, apetyt. Pojęcie wprowadził w 1997 r. Steven Bratman, na określenie zaburzenia przejawiającego się potęgującym i obsesyjnym zainteresowaniem spożywania zdrowej żywności. Ponieważ wyodrębniono je niedawno, wciąż brak danych statystycznych o jej występowaniu.

Ludzie cierpiący na ortoreksję obsesyjnie myślą o tym, co jedzą. Podstawą ich żywienia jest zdrowe jedzenie. Ortoreksja różni się od anoreksji tym, że ilość przyjmowanego jedzenia nie jest zmniejszona, tylko pokarmy wybierane są według określony sposób. Konsekwencją takiego odżywiania jest niedobór składników odżywczych w organizmie, a to prowadzi do zaburzeń funkcjonowania różnych narządów.

Pierwsze objawy ortoreksji to rezygnacja ze słodyczy i tłustych mięs, po pewnym czasie coraz większa jest liczba produktów wykluczonych . Do diety dochodzą intensywne ćwiczenia. Charakterystyczna dla ortoreksji jest utrata zdolności odczuwania głodu, a także tego, ile jedzenia jest potrzebne i kiedy następuje moment nasycenia się. Osoba dotknięta tym zaburzeniem poświęca on kilka godzin dziennie na planowanie posiłków: dokładnie wyznacza co i kiedy zje, nawet z kilkudniowym wyprzedzeniem. Odczuwa lęk przed spożywaniem posiłków, których pochodzenia i składu nie zna. Taka osoba poświęca kilka godzin dziennie na planowanie posiłków: dokładnie wyznacza co i kiedy zje, nawet z kilkudniowym wyprzedzeniem. Odczuwa także lęk przed spożywaniem posiłków, których pochodzenia i składu nie zna. Taki sposób życia prowadzi do niedożywienia i wyniszczenia organizmu, czego skutkiem są problemy zdrowotne, np. anemia, wahania hormonalne oraz spadek odporności

Ortorektyk z czasem wycofuje się z życia towarzyskiego. Nie chce spożywać posiłków poza domem (wyjątkiem są dania samodzielnie przyrządzone i zabierane ze sobą). Nie znajduje wspólnych tematów z rodziną i znajomymi, bo żadne poza żywieniowymi go nie interesują. Jest nietolerancyjny dla zwyczajów żywieniowych innych. Czuje się niezrozumiany, ale też lepszy od innych, bo posiada wiedzę i kontrolę, której inni nie mają. Posiłki najczęściej spożywa w samotności. Ortoreksja może wpływać też na zaniedbywanie obowiązków.

Chory planuje swój dzień, podporządkowując go rytmowi jedzenia. Jest w stanie zrezygnować z pracy, ze studiów i innych aktywności, gdy nie pozwalają mu na realizowanie określonego planu żywieniowego. Ostatecznie, zamiast do zdrowia, ortorektyk doprowadza się do choroby.
Ortoreksja to choroba psychiczna, którą łatwo można przeoczyć. To choroba, która powoduje przekonanie, że robimy wszystko dla naszego zdrowia, tymczasem dzieje się odwrotnie. Na to zaburzenie podatne są osoby dążące do perfekcji i skoncentrowane na sobie.

Zaburzenia odżywiania są trudne w leczeniu. Wymagają zaangażowania całej rodziny i pomocy psychologa, dietetyka i lekarza. Im szybsza reakcja bliskich, tym większe szanse na ratunek. Nieleczone zaburzenia odżywiania mogą doprowadzić nawet do śmierci. Leczenie ortoreksji to wdrażanie racjonalnej diety, przygotowanej przez lekarza specjalistę. Później konieczne jest, by chory utrzymywał narzuconą przez lekarza dietę. Jeżeli jednak taka osoba nie chce lub nie potrafi pilnować diety, musi zostać objęta opieką psychoterapeuty. Niekiedy objawy ortoreksji mogą być niekiedy towarzyszyć innych zaburzeniom, m.in.: anoreksji, bulimii, zaburzeniom obsesyjno-kompulsyjnym, hipochondrycznym i psychotycznym.